Çanakkale Öncesi: 1914’te Osmanlı’nın Savaşa Girişi
Yıl 1914… Osmanlı Devleti, I. Dünya Savaşı’na adım adım yaklaşırken, Çanakkale’nin kaderi şekillenmeye başlıyor. Dünya, doğal afetler, hastalıklar ve zamanın akışıyla mücadele ederken, savaşın gölgesi devletlerin üzerine düşüyordu. Bu makalede, Osmanlı’nın savaşa giriş sürecini, ittifak arayışlarını ve Çanakkale’nin ilk şehitlerini detaylarıyla ele alıyoruz.
1914’ün Dünyası: Barış ve Savaş Arasında
1914, insanlığın barış içinde dönen bir dünyada doğal afetler ve hastalıklarla boğuştuğu bir yıldı. Ancak devlet yönetimleri, ekonomik ve askeri zayıflık içindeki Osmanlı’yı paylaşma planlarıyla karşı karşıya getirdi. İtilaf Devletleri (İngiltere, Fransa, Rusya) Osmanlı’yı parçalamayı, İttifak Devletleri (Almanya ve yandaşları) ise etkisi altına almayı hedefliyordu. Boğazlar ve doğuya giden yollar, bu savaşın merkezindeydi.
Osmanlı’nın İttifak Arayışı: Reddedilen Teklifler
Osmanlı yönetimi, müttefik bulmak için İngiltere, Fransa ve Rusya ile görüşmeler yaptı. Ancak bu ülkeler, ittifak tekliflerini reddetti. Kamplaşmalar netleşirken, Osmanlı yalnız kaldı. Donanmasını güçlendirmek için İngiltere’ye sipariş edilen “Sultan Osman” ve “Reşadiye” zırhlılarının son taksiti ödenmiş olmasına rağmen, gemiler teslim edilmedi.
Gemilere El Konulması: İngiltere’nin Hamlesi
1 Ağustos 1914’te İngiltere, gerekçe göstermeden gemilere el koyduğunu bildirdi. Gemileri teslim almaya gelen Türk heyeti, “kaçırabilirler” şüphesiyle tutuklandı. Bu olay, Osmanlı’yı Almanya’ya yaklaştırdı. Enver Paşa, Rusya’ya karşı gizli bir anlaşma imzalayarak ittifakın yolunu açtı.
Boğazların Kapanışı: Savaşın İlk Adımı
4 Ağustos 1914’te Osmanlı, boğazları harp gemilerine kapattı. Akdeniz’de İngiliz donanmasından kaçan Alman gemileri “Göben” ve “Breslau”, Enver Paşa’nın izniyle Çanakkale Boğazı’ndan içeri alındı. Gemilerin “satın alındığı” açıklanarak savaş bir süre ertelense de, gerginlik arttı. 27 Eylül 1914’te boğazlar, ticari gemiler dahil tamamen kapatıldı.
Karadeniz Saldırısı: Savaşın Fitili
Koramiral Souchon komutasındaki Osmanlı filosu, 29 Ekim 1914’te Karadeniz’e açılarak Odessa, Sivastopol ve Novorossiysk’i bombaladı. Bu saldırı, Rusya’nın Osmanlı’ya savaş ilan etmesine yol açtı. İtilaf Devletleri, Osmanlı’yı paylaşma planlarını hızlandırdı.
İlk Şehitler: Çanakkale’nin Bombardımanı
3 Kasım 1914’te İngiliz ve Fransız zırhlıları, boğaz girişindeki tabyaları bombaladı. Seddülbahir Kalesi’nin cephaneliğine isabet eden bir top mermisi, 5 subay ve 66 eri şehit etti. Yaralananlardan 15’inin daha şehit düşmesiyle bu sayı 81’e ulaştı. Çanakkale’nin ilk şehitleri, vatan savunmasının simgesi oldu.
Müslüman Dünyasından Destek: Kahraman Askerler
Osmanlı’ya destek için Afganistan, Arnavutluk, Azerbaycan, Bosna Hersek, Bulgaristan, Cezayir, Filistin, Gürcistan, Irak, Kosova, Libya, Lübnan, Makedonya, Mısır, Suriye, Suudi Arabistan, Yemen ve Yunanistan gibi ülkelerden binlerce asker geldi. Bu kahramanların çoğu, Çanakkale’de şehit düştü ve ülkelerine dönemedi.
Sonuç: Çanakkale’nin Bedeli
1914, Osmanlı’nın savaşa sürüklendiği bir yıldı. İttifak arayışları, ihanete uğrayan gemi siparişleri ve boğazların kapanışı, Çanakkale’nin kaderini belirledi. İlk şehitler ve Müslüman dünyasından gelen destek, bu mücadelenin ruhunu oluşturdu. Bugünlere bu fedakarlıklarla ulaştık.
Anahtar Kelimeler
Çanakkale1914, OsmanlıSavaşı, İtilafDevletleri, BoğazKapanışı, GöbenBreslau, KaradenizSaldırısı, İlkŞehitler, Seddülbahir, MüslümanDestek, VatanSavunması
